In de nieuwe Bob Evers wordt. maar matig gemept en vastbinden is er ook nauwelijks bij. Is Peter de Zwaan de gouden Willy van der Heide-formule aan het verzieken?

Op bladzijde 153 slaat Bob een anonieme vrachtwagenchauffeur "secuur op het achterhoofd" en op bladzijde 172 bindt Jan een zekere Lothar vast, Lothar krijgt géén prop in zijn mond. Dan zijn we al bijna aan het einde van het boek. Iets daarvóór wordt Arie (niet vastgebonden maar) opgesloten. Is dat alles?

Nee. Deel 40 uit de Bob Evers-serie, Schermutselingen bij een zandafgraving, biedt veel meer. Het is, naar verluidt, de aanzet tot een trilogie. de eerste trilogie die de nieuwe schrijver Peter de Zwaan aandurft. B.40 biedt allerlei ingrediënten van het onverwoestbare recept. Arie haalt een prachtige slimmigheidstruc uit met gerolde porterfeuilles, Jan vernielt op technisch-inventieve wijze een betonnen garage (waarin hij opgesloten is!). Geld en Eten komen vaak aan bod, een mooie auto (een Saab 96L) speelt een rol (het merk Buick wordt gelukkig ook genoemd) en er wordt naar muziek verwezen, waarbij Harry Connick. Jr. en andere moderne artiesten niet onvermeld blijven. Ik laat het aan Bob Evers-deskundige Dr J.J. Beringen over om alle thema's en motieven te inventariseren.

Het verhaal neemt weer weinig dagen in beslag. Het eigenlijke avontuur begint vroeg in de middag en eindigt in de kleine uurtjes van de volgende dag. Van der Heide deed dat ook al: zo kun je veel belevenissen in één zomervacantie proppen en worden de jongens maar langzaam ouder. De helden zijn weliswaar geen scholieren meer, maar ze moeten nog wel jaren mee, liefst als "jongens".

Het modernste aan het verhaal zijn de plot en het gebied waar het verhaal zich afspeelt. Wat de plot is zal ik niet verklappen, maar het betreft handelingen die typisch zijn voor de landen achter het opgetrokken IJzeren Gordijn. De Zwaan heeft het geweldige idee gekregen Jan. Bob en Arie te laten reizen naar het gebied van de voormalige DDR. De Europese geschiedenis vroeg daar natuurlijk om. In B.9 hebben de jongens nog te kampen met naoorlogse deviezenbepalingen; nu hebben ze de Duitse Einigung alweer achter de rug. Deze setting biedt de schrijver een aantal mogelijkheden. In de eerste plaats kan hij gebruik maken van de (in deze recensie verzwegen) actualiteitt. Hij kan Bob leuke fouten laten maken als de Amerikaan weer niet precies begrijpt wat hier een paar jaar geleden is gebeurd (en hij kan Bob fijne misère bezorgen met de Duitse taal: hoe moet dat over een paar deeltjes als we in Krakau zijn?). Maar vooral kan De Zwaan aan het boek toevoegen wat ik altijd een van de sterkste punten van de serie heb gevonden.

Willy van der Heide durfde het aan omgevingen te gebruiken die als öde kunnen worden gekenschetst. Lege stations bij nacht,  verlaten industrieterreinen met motregen en karige verlichting, rommelige buitenwijken met opwaaiend vuil: in de Bob Evers-actie kwam nog eens een terrain vague voor, en dat kon je als jonge lezer van de Kameleon-serie nou niet bepaald zeggen. Hoe öde en desolaat het Oostduitse gebied is na de afslag Wollin op de weg tussen Helmstedt en Berlijn -- ook dat zal ik niet prijsgeven, maar Peter de Zwaan bereikt hier grote en klassieke Bob Evers-hoogte.

Er valt nog veel meer te zeggen over het jubileumnummer B.40, maar de ruimte in deze Nieuwsbrief is beperkt. Laat ons besluiten met te stellen dat de Schermutselingen in vrijwel niets teleurstellen. Het verhaal is glashelder gestructureerd en is geloofwaardig. De vaste elementen van de serie keren op een natuurlijke manier terug en worden niet "geforceerd" aangedragen. Het boek is spannend, mede omdat de compositie met cliffhangers en wisselende scènes ijzersterk is geconstrueerd. Uw recensent was weer in drie uurtjes klaar (eerste lezing). en dat is een goed teken voor een boek dat toch een page-turner moet zijn.

Is de serie veranderd? Zijn de jongens veranderd? Ja. natuurlijk, maar toch ook eigenlijk niet. Hoe dat kan ik weet het niet, maar knap is het wel. En hoe het bestaat dat de deeltjes nog steeds maar fl 6,50 kosten is mij ook een raadsel. Een titel van de Pizza-bende (ook van De Eekhoorn, vanaf 10 jaar) doet al fl 9,95. We leven in mooie tijden.

© 1994 Hans en Ton Kleppe, Jacoba van Heemskerckstraat 7, 3351 SP Papendrecht

Naar de inhoudsopgave van deze nieuwsbrief Naar de rubriek "de Bob Evers-nieuwsbrief" (algemene informatie) Naar de homepage