In 1965 - ik was toen vijftien jaar - ben ik van huis weggelopen en in de winter met een vriend naar Italië gelift. Het toeval wilde dat we op oudejaarsavond in Zürich werden afgezet en dat we om warm te blijven en de nacht door te komen onze toevlucht zochten in de stationsrestauratie.

Zürich daarentegen, in tegenstelling tot Basel (dat een uitstekende serie wachtkamers heeft), presteert niets meer dan een lange, rommelige soort van kantine, met kale tafels en een enorm buffet, waarin bediend wordt door vermoeid uitziende Duits-Zwitserse meisjes, die niet eens kans zien de tafeltjes schoon te houden. < ... >
    "Het lijkt hier warempel wel een bootwerkers-kantine ", zei Jan. "0f iets van het Leger des Heils. Niets voor dat keurige Zwitserland."
    In de enorme ruimte zaten honderden arbeiders met grauwe zakken, lompe schoenen en baarden van drie of vier dagen, aan kale tafels vol wijnringen. De meeste hadden glazen wijn voor zich staan, anderen slap uitziende koffie. Sommige lagen te slapen met hun hoofden op hun armen, anderen hingen ver achterover in stoelen die op hun achterpoten leunden en er uit zagen of zij elk moment met een klap achterover konden slaan. De ruimte was vervuld van een enorm geroezemoes van luid gepraat, waar doorheen een constant gekletter van vaatwerk en het schrille gerinkel van bellen klonk.

Dit is wat ik ook zag: die treurige atmosfeer is door Van der Heide precies getroffen.
    Het is te gemakkelijk om te raden uit welk Bob Evers-deeltje deze sfeerbeschrijving komt, omdat de jongens maar een keer in Zürich opereren. Het fragment is een van de talloze voorbeelden waarin Van der Heide het interieur van een café of stationsrestauratie beschrijft, altijd met speciale aandacht voor de couleur locale. De schrijver bracht dan ook heel wat tijd in dit soort openbare gelegenheden door. Dat de drie vrienden, in de arme tijd van de jaren vijftig, ook in elk avontuur menig café of restaurant binnenstappen, en daar bestellen wat hen maar lief is, was altijd een van de paradijselijke kanten van de Bob Eversboeken. Er wordt veel gegeten en gedronken in de boeken, en er wordt altijd uitgebreid vermeld wat ze bestellen en verorberen (en niet alleen wanneer het om Droste-repen of London Tonic gaat). Ik ken geen boeken waarin zoveel gegeten wordt, en waarin het scenario of het script (zoals dat in literatuurtheoretische termen heet) van het café een zo belangrijke rol speelt. De inrichting, de bediening, de sfeer, het publiek, het horeca-personeel vooral, met zijn hebbelijkheden, zijn door Van der Heide buitengewoon scherp geobserveerd.
    In de tijd dat ik met Waterman omging, woonde ik nog in Haarlem, terwijl hij meestal in Amsterdam verbleef. Vaak werd ik laat op de avond door hem opgebeld met het verzoek onmiddellijk naar de stationsrestauratie te komen voor een dringende bespreking. Meestal bleek de kwestie niet zo dringend: maar het was al genoeg om met hem de sfeer te delen van een nachtelijke stationsrestauratie. Hij voelde zich in een openbare gelegenheid op zijn gemak, meer thuis dan bij hem thuis, en ik voelde mij opgenomen in het avontuur.

© 1995 Hans en Ton Kleppe, Jacoba van Heemskerckstraat 7, 3351 SP Papendrecht

Naar de inhoudsopgave van deze nieuwsbrief Naar de rubriek "de Bob Evers-nieuwsbrief" (algemene informatie) Naar de homepage