In 1984 verscheen de laatste door Carol Voges getekende druk, en vanaf 1985 werd de voorplaat van de serie verzorgd door Bert Zeijlstra¹. Er zijn mij geen herdrukken in 2000 bekend van de pockets. Daarom loopt de periode Zeijlstra-1 van 1985 tot en met 1999; vanaf 2000 kunnen we dan spreken over Zeijlstra-2. Nu we mogen aannemen dat er geen nieuwe pocketdrukken meer zullen verschijnen met de Zeijlstra-voorkanten, wordt het tijd de definitieve afrekening van Zeijlstra-1 op te maken.

Brongegevens

Eerst maar de naakte cijfers:

Er is één druk verschenen van de volgende delen² : 3-13-15-18-20-21-25-26-27-29-30-31
Twee drukken: 1-2-5-6-8-9-11-12-14-16-17-22-23-24-28-32-35-44-45-46
Drie drukken: 4-7-10-19-34-39-40-41-42-43
Vier drukken: 36-37-38
Vijf drukken: 33
en uiteraard geen enkele druk van deel 47, maar die is hier per definitie hors concours.

In totaal zijn er dus in de periode Zeijlstra-1 99 verschillende drukken verschenen. En de jaren waarin die drukken zijn uitgegeven? Dat is helaas niet altijd even eenvoudig te bepalen. De systematiek die sinds 1949 werd gehanteerd om het jaar van uitgave in het boek te vermelden, is tussen 1989 en 1994 regelmatig losgelaten. Daarom moet bij gebrek aan beter voor de tijdsbepaling van het merendeel van de in deze jaren verschenen delen een formule worden toegepast die mij destijds door Roger Schenk aan de hand is gedaan en die uitgaat van het in het "overzicht van reeds verschenen delen" opgenomen aantal. Daarbij is een afwijking van het echte (maar onbekende) jaar van uitgave van een jaar naar boven of beneden mogelijk. In het door mij gepubliceerde drukoverzicht uitgave.zip, dat voor deze analyse een onmisbare bron vormde, wordt dit dan ook aangegeven met een * achter het jaar, indicerend dat het hier een aanname betreft. Met verwerking van deze veronderstelling krijgen we de volgende verdeling van herdrukken over de verschillende jaren van Zeijlstra-1:

Conclusies

Opvallende zaken? Ja, de vijf drukken van deel 33, waarvan de eerste drie verschenen in de jaren 1987-1989. Dat maakt dit deel de onbetwiste topper van de Zeijlstra-1 periode, en dat is natuurlijk ook wel begrijpelijk. Tenslotte was in 1987 (bijna) iedereen wel in het bezit van de delen 1-32, en het lag dus voor de hand dat deel 33 waar we 25 jaar op hadden gewacht op dat moment een succes zou worden. De betrekkelijke rustpauze in 1987 met betrekking tot andere herdrukken komt ook doordat in de periode 1983-1986 alle delen 1-32 tenminste één keer waren heruitgegeven, de helft als Voges en de andere helft als Zeijlstra. Zo kon de uitgever alle aandacht richten op deel 33 (de delen 34 en 35 zijn eerst in 1989 bij De Eekhoorn verschenen, dus pas na de uitgave van de Bruna-omnibus).  1989 is opvallend in de jaartabel met 14 herdrukken en drie delen die voor het eerst bij De Eekhoorn verschenen. We moeten tot 1955 teruggaan om dat laatste overtroffen te zien. Overigens spannen 1950, 1953 en 1955 nog steeds de kroon met ieder 4 nieuwe delen. Die tijd zal wel nooit meer terugkomen.

Verder is de reeks van 12 delen met slechts één herdruk interessant. Dit zijn allemaal ook Voges-herdrukken geweest, in de periode 1983/1984 (zoals bekend heeft Voges de helft van de delen 1-32 geïllustreerd). Niet onbegrijpelijk heeft de Zeijlstra-herdruk van deze delen vrij laat (tussen 1989 en 1993) plaatsgevonden, en het gevolg is dat van de delen in deze reeks zowel van Voges als van Zeijlstra slechts één druk bestaat. Waarschijnlijk worden deze Zeijlstra-uitgaven na enige tijd net zo zeldzaam als de Voges-drukken nu al zijn.

Van de resterende vier Voges-delen (1-2-23-24) zijn wel twee Zeijlstra's verschenen, maar dat zijn dan ook de enige Voges-uitgaven die al in 1988 herdrukt zijn en wellicht daarom net wel de tweede herdruk in Zeijlstra-formaat hebben gehaald (drie daarvan in 1993 en één, deel 23, in 1994). Want daarna was het vrijwel afgelopen met de herdrukken; ik kom daar zo meteen op terug.

Een en ander impliceert ook dat er in de oorspronkelijke reeks 1-32 geen delen zijn die na de Moriën/Van Giffen-periode meer dan drie drukken hebben gekregen. Op pocketformaat natuurlijk, ik laat hier de twee omnibussen buiten beschouwing. Het overgrote deel heeft zelfs maar twee herdrukken gehad; een heel verschil met de periode 1965/1982, toen de Moriëns en de Van Giffens zo ongeveer ieder jaar herdrukt werden.

Voorts is opvallend, dat na 1994, toen nog twee herdrukken verschenen van een "echte" Willy van der Heide (deel 19 en het al genoemde 23) en twee uit de "Nachwuchs" (de delen 33 en 36), in eerste instantie slechts herdrukken verschenen van net nieuw uitgekomen Peter-de-Zwanen, de delen 37 en hoger. In 1995 zien we nog twee late herdrukken van de delen 37 en 38, maar daarna wordt het schaars. Vanaf deel 39 wordt nog uitsluitend bijgedrukt in het jaar van verschijnen van de eerste druk van het betrokken boek. Dit patroon loopt door tot 1999, wanneer bij verrassing weer eens drie oudere delen worden herdrukt: de delen 4-10-34. Die komen dan ook op die manier aan hun drie Zeijlstra-drukken. We mogen veronderstellen dat deze drie delen niet als eerste in aanmerking zullen komen voor een vernieuwde hard cover uitgave op klein formaat!

Welke delen wel? Ik weet het natuurlijk ook niet, maar ik zou gokken op een van de delen 3-5-6-12-13-16-17-26-28-30-32 die na 1989 niet meer herdrukt zijn. Maar ik zou ook niet verbaasd zijn als over een jaar blijkt dat deel 48 de eerstvolgende uitgave is op het vernieuwde formaat.

Noten

¹ Er zijn twee drukken bekend van Zeijlstra-omslagen met als jaar daarin vermeld 1984: de 16e druk van deel 27 en de 15e van deel 29. Maar dat jaar kan niet juist zijn omdat in die boeken een "overzicht van reeds verschenen delen" voorkomt met 40 boektitels, en zoals bekend is deel 40 eerst in 1993 verschenen.

² Ik heb in dit artikel de pocketnummering gebruikt. Niet omdat ik die prefereer, maar omdat dit verhaal uitsluitend over pockets gaat.

Naschrift

Op mijn artikel "De bibliografie van de Bob Evers-serie 1-32" in Nieuwsbrief 15 is een groot aantal reacties gekomen. Alle respondenten wil ik graag hartelijk dankzeggen voor het toezenden van hun gegevens. Het aantal open plaatsen in de tabel is aanzienlijk kleiner geworden, maar nog steeds is het overzicht van de Moriën/Van Giffen pockets niet geheel compleet. Voor aanvullingen houd ik mij aanbevolen. E-mail: bobevers@skuipers.eu