home  -  tijd in BEeld  -  bibliografie  -  werken  -  feuilleton  -  nieuwsbrief  -  de media  -  zeijlstra  -  zeerust  -  diversen

laatste wijziging van deze pagina 10/05/2015
reacties en suggesties: e-mail naar simon kuipers  
      zuidzee (17-32)

Een overval in de lucht

Vanaf 28 januari 2009 verschijnt in het tweeweekse stripblad EPPO de strip Een overval in de lucht, bewerkt naar het boek van Willy van der Heide.

Onderstaand is aangegeven hoe vrij die bewerking is, en in welke mate is afgeweken van het door WvdH geschreven verhaal. Daarbij is in het bijzonder gelet op de elementen uit het boek die wél in de strip zijn overgenomen; het is duidelijk dat niet alles uit een boek van 200 pagina's in een stripverhaal van 46 pagina's kan worden vermeld. Ook wordt gesignaleerd welke wijzigingen en toevoegingen in de stripversie hebben plaatsgevonden.

De inventarisatie maakt bij bestudering onder meer duidelijk waar problemen kunnen liggen bij omzetting van een boek naar een strip. Er zijn echter ook verschillen waarvan je je afvraagt waarom dat nu eigenlijk op deze wijze is opgelost. Het is overigens niet de bedoeling van deze pagina daar een waardeoordeel over te geven.

Ongetwijfeld heb ik wel iets over het hoofd gezien. Daarom zijn opmerkingen over en aanvullingen op onderstaande teksten van harte welkom.

Technische toelichting
Als uitgangspunt voor de vergelijking is de eerste druk (1949, in hard cover) genomen, die onderstaand wordt aangeduid als het boek. Ter vereenvoudiging van de vergelijking wordt (waar van toepassing) naar de vermelde tekst in het boek tevens verwezen met [HCnn]. Als aan het einde van een opmerking de tekst [P] of [Pnn] is geplaatst, duidt dit aan dat de in de strip voorkomende zinsnede niet in de HC uitgave, maar wel in de pocket is opgenomen.

Het komt geregeld voor - niet verwonderlijk, gezien de beperkingen die het medium 'strip' heeft - dat een tekst die in het boek is opgenomen in de indirecte rede, in de strip wordt weergegeven als gesproken tekst. Dergelijke situaties worden aangeduid als parafrase. De overeenkomstige tekst in het boek wordt daarbij tevens aangegeven.

Voor de verwijzingen naar de strip wordt gebruik gemaakt van een coderingssysteem. De datum waarop de betreffende aflevering in EPPO verscheen, is toegevoegd voor documentatiedoeleinden. Elke publicatie in EPPO bestaat uit twee pagina's; zij worden aangeduid als (bv) 13Ax of 14By. Het getal geeft de pagina aan die de strip vermoedelijk in de later te verschijnen boekuitgave krijgt (daarbij is aangenomen dat het verhaal zal beginnen op pagina 3, zoals ook gebruikelijk was bij de al in boekvorm verschenen verstripte delen voor zover zij niet het tweede of derde deel van een trilogie zijn). De letters A en B verwijzen naar de bovenste c.q. onderste helft van de pagina. De codering x en y verwijst naar de nummering van de plaatjes per aflevering op de gebruikelijke manier: eerst van links naar rechts en daarna van boven naar beneden.


(20090128)  3B1 De tram heeft geen bovenleiding.
  3B3 De tekst "Bob zou vanuit Londen zaterdag hier zijn" luidt in het boek: "Zaterdag zou hij hier zijn" [HC6].
  3B4 De tekst "Denk je dat er iets gebeurd is?" is een tekst van Jan en luidt in het boek: "Dus jij denkt dat er iets gebeurd is?" [HC6].
  3B4 De tekst "Bob loopt ... mijn kop eraf" is een tekst van Arie, waarin in het boek de woorden "...Arie..." en "...vast..." niet voorkomen [HC6].
  3B5 De tekst "Londen aan de lijn voor je" luidt in het boek: "Londen aan de telefoon voor je" [HC7].
(20090128)  4A1 De tekst "...van Londen..." luidt in het boek: "...uit Londen..." [HC7].
  4A2 De tekst "Ja, heb je dat?" luidt in het boek: "Heb je dat?" [HC7].
  4A2 De tekst "...met een lange dunne neus" luidt in het boek: "met een dunne neus" [HC7].
  4A2 De tekst "Hij heeft zwart haar en kalende kruin. Zijn ogen staan geen moment stil. Hij draagt een lange bruine regenjas, geen hoed." luidt in het boek: "Zijn ogen staan geen moment stil. ... Hij draagt een lange, bruine reisjas. Geen hoed ... Zijn haar is zwart en zijn kruin begint kaal te worden." [HC7/8].
  4A3 De tekst "...Arie en jij..." luidt in het boek: "...jullie..." [HC8].
  4A4 De tekst "...Hij gaat naar Kaapstad..." luidt in het boek: "...Jeffries gaat naar Kaapstad..." [HC8].
  4A4 De tekst "Huh?" komt in het boek niet voor.
  4B1 De tekst "...Dat zei ik ook!..." luidt in het boek: "...Ik zèi: een handschoenendoos..." [HC8].
  4B2 Constructiefout: Jan en Arie voeren het gesprek in een telefooncel [HC7].
  4B2 De tekst "Het deksel is versierd met..." luidt in het boek: "Op het deksel staat een versiering van..." [HC9].
  4B2 De tekst "...Noem het nooit in Jeffries bijzijn!..." luidt in het boek: "Pas op dat je het nooit in Jeffries' bijzijn noemt..." [HC9].
  4B3 De tekst "...dierentuin van Kaapstad..." luidt in het boek: "...dierentuin in Kaapstad..." [HC9].
  4B4 De tekst "...geintjes..." is in het boek (foutief) gespeld als "...gijntjes..." [HC9].
  4B4 De tekst "...Judy Fox woonde in Londen. Haar moeder gaf haar die doos voor haar trouwen." luidt in het boek: "...Toen die juffrouw Judy Fox, die in Londen woonde, ging trouwen met meneer Elephant in Kaapstad, kreeg ze van haar moeder een leren handschoenendoos mee..." [HC9].
  4B4 De tekst "...klein stukje wit karton." luidt in het boek: "...klein stukje papier..." [HC9].
  4B4 De tekst "...lucifer-doosje..." luidt in het boek: "...lucifersdoosje..." [HC10].
  4B4 De tekst "Ze weet daar n i e t s van af..." luidt in het boek: "Denk er aan dat mevrouw James Elephant van de aanwezigheid van dat papiertje n i e t s afweet." [HC9].
  4B5 De tekst "Het is er in gedaan door professor George Hathaway die de doos ooit aan de familie cadeau deed." luidt in het boek: "De man, die oorspronkelijk de doos aan de familie cadeau deed, heeft het er in gedaan. Zijn naam is: professor ... George Hathaway." [HC9/10].
(20090211)  5A1 De tekst "...Is het een soort cheque?!" luidt in het boek: "...Is 't een soort cheque?" [HC10].
  5A1 De tekst "...Hathaway's..." dient te worden gespeld als "...Hathaways..." [HC10].
  5A1 De tekst "...Hathaway's handtekening..." luidt in het boek: "...de handtekening van professor Hathaway..." [HC10].
  5A2 De tekst "...zorg dat je hem zelf wèl in handen krijgt..." luidt in het boek: "...moet jùllie zien de doos wèl in handen te krijgen...." [HC11].
  5A3 De tekst "...kun je de boodschap geven aan Miss Lois Bennett of Mr. John Bennett..." luidt in het boek: "...kun je de boodschap geven aan Mr of Miss Bennet. Heb je de namen? John Bennet of Louis Bennet..." [HC11].
De voornaam "Louis" is een duidelijke fout in de eerste druk die al in de tweede HC-druk is verbeterd. (Dit verschil is ook - nog - niet opgenomen in de overigens voortreffelijke vergelijking tussen de teksten van de hardcovers en de pockets, verzorgd door Djurre Zysling).
De achternaam "Bennet" is op deze plaats altijd zo gespeld geweest in alle edities van "Een overval in de lucht". Eerst in het derde deel van de trilogie {Sensatie op een Engelse vrachtboot) wordt de naam gespeld als "Bennett".
  5A4 Constructiefout: de teksten worden uitgesproken terwijl Jan en Arie nog in de taxi zitten [HC12].
  5B1 "De B.O.A.C. uit Londen zal met een half uur vertraging binnenkomen" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "De man bij de ingang wist te vertellen, dat het toestel uit Londen spoedig binnen werd verwacht. Er zou misschien wat vertraging zijn, omdat het wolkendek zo laag hing." [HC13].
  5B1 De tekst "Hm. Nog tijd genoeg, dus" komt in het boek niet voor.
  5B1 "Kijken of er nog plaatsen zijn voor Johannesburg" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Ze gingen naar het kaartenbureau, toonden hun passen en vroegen of er nog plaatsen vrij waren in het toestel voor Johannesburg." [HC13].
  5B2 De tekst "Nee toch?" komt in het boek niet voor [HC13].
  5B3 De tekst "...Maar als er genoeg passagiers voor zijn, is er kans op een extra vliegtuig..." luidt in het boek: "...Er zijn een paar passagiers, die erge haast hebben en misschien wordt er een extra vliegtuig ingelast..." [HC14].
  5B4 De tekst "...toestel naar Johannesburg..." luidt in het boek: "...toestel voor Johannesburg..." [HC14].
  5B4 De tekst "...of liever per KLM reizen..." luidt in het boek: "...of die liever over Amsterdam reizen, omdat de K.L.M. sneller vliegt dan de B.O.A.C..." [HC14].
  5B4 De tekst "Goedendag!..." komt in het boek niet voor [HC14].
(20090211)  6A1 De tekst "...van uw secretaresse..." komt in het boek niet voor [HC14].
  6A2 De tekst "...de kans..." luidt in het boek: "...de mogelijkheid..." [HC15].
  6A2 "Aha!" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Het ongeduldige gezicht van Anderson verhelderde plotseling." [HC15].
  6A3 De tekst "Deelt u de directie mede, dat ik ... bereid ben alle onbezette plaatsen te betalen..." luidt in het boek: "U kunt aan de directie mededelen, dat ik bereid ben te betalen voor alle onbezette plaatsen..." [HC15].
  6A3 De tekst "...Ik heb namelijk nog niet ontbeten." luidt in het boek: "Ik heb nog niet ontbeten." [HC15].
  6A5 Constructiefout: de tekst in het boek luidt: "Jan ging naar de deur. Arie draaide zich om, richtte zich plechtig op en zei vol waardigheid..." [HC15].
  6B1 De tekst "Eindelijk! Dat is 'm!" komt in het boek niet voor [HC14].
  6B2 De tekst "Het valt niet mee om nu te landen" luidt in het boek: "Het valt niet mee nu te landen" [HC16].
  6B4 "De filmactrice Lalou Lalonde! En die ander is vast haar persmanager, en misschien ook haar regisseur." is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Jan herkende haar van de film. Het was de bekende Franse actrice Lalou Lalonde! De dikke man zou dus zeker wel haar pers-manager of misschien ook haar regisseur zijn." [HC17].