Arie stak een van zijn hamhanden op. 'Humor van ome Jan' zei hij. 'Prins voor de fijne grappen. Voor elk probleem is een oplossing. We hebben een, half uur zitten bekvechten. Kunnen we niet minstens een half uur onze humoristische waffel houden en denken aan een oplossing?'
'Gelijk heb je,' zei Bob. 'Ik ga denken.' Hij rolde de riem op. trok zijn hoofd tussen zijn schouders en sloot zijn ogen.
Jan maakte een beweging of hij weer nijdig werd, zag dat zijn vrienden hem negeerden en ging toen ook hard zitten denken. Het leverde niets op. maar het kostte hem evenmin iets en dat hield hem tevreden.

Vijftig jaar geleden schiep de schrijver Willy van der Heide een volksheld: Bob Evers, een jongen die met de dikke Arie Roos en de zuinige Jan Prins overal in de wereld avonturen beleefde. Dezer dagen komt het veertigste deel uit: Schermutselingen bij een zandafgraving. In het najaar zal het vijfmiljoenste exemplaar worden verkocht.

Bob Evers. Alle middelbaren zijn ermee opgegroeid, maar ook de jeugd van Nike en Nintendo loopt met hem weg. Genegeerd door de kritiek, verguisd door het christelijke volksdeel, is Bob Evers al tientallen jaren een van de populairste literaire figuren van Nederland. En hoewel de schrijver al acht jaar dood is, komt er elk jaar een nieuwe Bob Evers uit. Niet meer geschreven door Van der Heide, alias Willem Waterman, alias Silvia Sillevis en alias Victor Valstar, maar door Peter de Zwaan te Enschede, chef kunstredactie van het dagblad Tubantia en daarnaast auteur van jongensboeken en thrillers.

Veertigplussers

Literatuur dus met de verschijningsregelmaat van nieuwe haring. Bob Evers. Een korte enquete op de redactie. Verrast opverende ogen, een blijde herinnering glimt op kaken, titels worden genoemd. "Ja natuurlijk ken ik Bob Evers. Ik heb hem verslonden. God, leeft Willy van der Heide de nog?"

Kroeg, drank en dame

De formule van Bob Evers sloeg terstond aan. Peter de Zwaan: "In die tijd had je Arendsoog die na elk gevecht een gebedje mompelde. Maar Bob, Arie en Jan hadden pistolen en geld, waren slimmer dan hun ouders, reisden door de hele wereld en in het begin van hun carriere vielen er zelfs doden. En daar was men niet aan gewend."

Het Christelijk Jonge Mannen Verbond omschreef de Bob Eversboeken als boeken met een 'stomme, gevaarlijke inhoud' "Wij hebben in Van der Heides werk geen grein opvoedkundige waarde kunnen ontdekken. Alles hangt van branie aan elkaar." De mannenbroeders hadden niet door dat uitgerekend deze eigenschappen er als koek in gingen bij een leesgraag jeugdpubliek dat baalde van de christelijke deugden, althans als die werden opgevoerd in boekvorm.

Van den Hout had een smet op zijn blazoen: in de oorlog schreef hij voor het pseudoverzetsblad De Gil, dat op een illegale krant leek, maar het tegendeel was. Van den Hout mocht daarom na de oorlog tien jaar geen journalist meer zijn. Een krypto-fascist die toevallig wel kon schrijven en nog beter vertellen.

E‚n hoofdstuk

Peter de Zwaan legt geduldig uit dat zulks helemaal maar dan ook absoluut niet het geval is. "Er lag bij uitgeverij De Eekhoorn in Apeldoorn nog het onafgemaakte manuscript 33: Een zeegevecht met Watervrees. Bij De Eekhoorn verschenen ook mijn eigen Jeugdboeken over de held Tigran. Het was drie, vier jaar na Willy's dood. Er moest nog maar e'e'n hoofdstuk geschreven worden, zei de uitgever. Nou, dat bleek bepaald niet het geval te zijn. Er moest veel meer bij."

Rechten

"Toen zijn we doorgegaan met het maken van nieuwe Bob Eversboeken. Ik heb wel eerst bij zijn zoon en dochter nagevraagd wat ze van mijn werk vonden. Ik had geen zin in verwijten als 'lijkenpikkerij' en gedoe over het erfdeel van vader. Maar ze waren uiterst tevreden."

En niet alleen de familie, ook de middelbare - fans; zagen aanvankelijk geen verschil en kinderen helemaal niet. Met wonderlijk aanpassingsvermogen had Peter de Zwaan het oeuvre van Van der Heide opgepakt en voortgezet. Dat is eerder gebeurd: Havank (H. van der Kallen), de schepper van De Schaduw, werd na zijn dood opgevolgd door Pieter Terpstra, en P. Nowee trad in de schrijfsporen van vader Jan, verwekker van Arendsoog en diens allochtone maatje Witte Veder.

De Bob Evers-Machine draait nu op volle toeren. Peter de Zwaan: "Ik veel verwantschap met Van der Heide; met de schrijver althans, niet met de mens, ik zelf hou niet van massa's groter dan drie man, en ik ga nooit naar de kroeg. Maar ik heb hetzelfde wat cynische gevoel voor humor, ik ben ook verzot op woordspelinkjes en woorden die een tikkeltje uit het lood geslagen zijn. En ik heb, en misschien telt dat zwaar mee, een vader gehad die een rasverteller was."

Geslachtsorganen