Strips: Zuidzee

geplaatst op 05/03/2005
laatste wijziging 05/05/2016
reacties en suggesties: e-mail naar simon kuipers

Avonturen in de Stille Zuidzee

Van 16 november 2004 tot en met 5 maart 2005 verscheen in het Algemeen Dagblad de strip Avonturen in de Stille Zuidzee, bewerkt naar het boek van Willy van der Heide.

Onderstaand is aangegeven hoe vrij die bewerking is, en in welke mate is afgeweken van het door WvdH geschreven verhaal. Daarbij is in het bijzonder gelet op de elementen uit het boek die in de strip zijn overgenomen; het is duidelijk dat niet alles uit een boek van 200 pagina's in een stripverhaal van 46 pagina's kan worden opgenomen. Ook wordt gesignaleerd welke wijzigingen en toevoegingen in de stripversie hebben plaatsgevonden.

De inventarisatie maakt bij bestudering onder meer duidelijk waar problemen kunnen liggen bij omzetting van een boek naar een strip. Er zijn echter ook verschillen waarvan je je afvraagt waarom dat nu eigenlijk op deze wijze is opgelost. Het is overigens niet de bedoeling van deze pagina daar een waardeoordeel over te geven.

Ongetwijfeld heb ik wel iets over het hoofd gezien. Daarom zijn opmerkingen over en aanvullingen op onderstaande teksten van harte welkom.

Technische toelichting
Als uitgangspunt voor de vergelijking is de eerste druk (1950, in hard cover) genomen (onderstaand aangeduid als "het boek"). Ter vereenvoudiging van de vergelijking wordt (waar van toepassing) naar de vermelde tekst in het boek tevens verwezen met [HCnn]. Als aan het einde van een opmerking de tekst [P] of [Pnn] is geplaatst, duidt dit aan dat de in de strip voorkomende zinsnede niet in de HC uitgave, maar wel in de pocket is opgenomen. Uiteraard kan bij teksten die in de strip wél, maar in het boek níét voorkomen een dergelijke verwijzing niet plaatsvinden.

Het komt geregeld voor - niet verwonderlijk, gezien de beperkingen die het medium 'strip' heeft - dat een tekst die in het boek is opgenomen in de indirecte rede, in de strip wordt weergegeven als gesproken tekst. Dergelijke situaties worden aangeduid als parafrase. De overeenkomstige tekst in het boek wordt daarbij tevens aangegeven.

Voor de verwijzingen naar de strip wordt gebruik gemaakt van een coderingssysteem. De datum waarop de betreffende aflevering in de krant verscheen, is toegevoegd voor documentatiedoeleinden. Elke krantenaflevering wordt als één geheel beschouwd en wordt aangeduid als (bv) 13Ax of 15By. Het getal geeft de pagina aan die de strip vermoedelijk in de later te verschijnen boekuitgave krijgt (daarbij is aangenomen dat het verhaal zal beginnen op pagina 3, net zoals bij Kabaal om een varkensleren koffer). De letters A en B verwijzen naar de bovenste c.q. onderste helft van de pagina; een halve pagina komt immers overeen met één aflevering in de krant. De codering x en y verwijst naar de nummering van de plaatjes per aflevering op de gebruikelijke manier: van links naar rechts en daarna van boven naar onder.

Vergelijking met de uitgave in boekformaat
In oktober 2006 is de strip als boek verschenen bij uitgeverij Boumaar. De bij de AD-uitgave gemaakte opmerkingen zijn aangevuld met commentaar op het stripboek.

De vermelde aanname over de paginanummering blijkt correct te zijn en behoeft dus geen nadere aanpassing.

(20041116)	0A1	In het boek komt geen vrouw voor. Deze tekening is in het stripboek niet opgenomen. Op de voorpagina van dit boek staat een tekening die niet eerder in de krant is geplaatst.
(20041117)	3A1	De tekst "O.K., beste man!" komt in het boek niet voor.
	3A3	De secretaresse komt in het boek niet voor.
(20041118)	3B5	Pittsburg wordt ten rechte gespeld als Pittsburgh. Deze fout is in het stripboek hersteld.
	3B6	Het telefoongesprek met Evers komt in het boek niet voor.
(20041119)	4A1	In het boek staat "En zo kwam het, dat Jan Prins vroeg in de morgen van 3 Augustus over de achterverschansing hing van een van de „Roos”-boten op de wilde vaart, met zijn twee vrienden naast zich" [HC7] maar Jan, Bob en Arie staan iets ten voren van midscheeps.
	4A1	De tekst "en kijk..." komt in het boek niet voor.
(20041120)	4B2	De tekst "Kom mee!" komt in het boek niet voor.
	4B2	De tekst "Dan gaan we eerst eten voor het niet meer kan" luidt in het boek: "Dan ga ik eerst eten, voor ik het niet meer kan" [HC8].
	4B3	De eerste regel van Ketelbinkie luidt: "Toen wij van Rotterdam vertrokken". Zie ook hier. Deze fout is in het stripboek hersteld.
	4B3	Zie hier voor tekst en melodie van Ketelbinkie.
	4B3	"Hei, kokkie, wanneer gaan we eten?" is een tekst van Jan [HC8-9].
	4B4	"Maar... wij doen niks!" is een tekst van Bob en luidt in het boek: "En wij? ... Wij doen helemaal niks!" [HC10].
(20041122)	5A2	De tekst "Aha!" komt in het boek niet voor.
	5A5	De tekst "Noem je dat eten?" luidt in het boek: "Is dát eten?"[HC11].
(20041123)	5B1	De tekst "We zaten midden op zee" luidt in het boek: "We voeren midden op zee" [HC13].
	5B3	"Zoals het water van een afvoer" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Heb je nooit in het badwater gekeken als het bad leeg loopt, of een vaste wastafel? Dan komt er boven dat gat een draaikolk en midden in die draaikolk is een leeg gat. Daar is geen water — alleen lucht" [HC15].
	5B5	De tekst "De wind nam nog verder toe" luidt in het boek: "De wind werd nog sterker" [HC16].
(20041124)	6A1	De tekst "De klinknagels" luidt in het boek: "De koppen van de klinknagels" [HC16].
	6A3	De tekst "...vastzat..." luidt in het boek: "verward was geraakt" [HC18].
	6A4	"Met de hulp van een boomstam" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Langs de rand lopend, vond ik een lange, smalle boom, die dwars over de kloof was gevallen. Ik ging als ruiter te paard op die stam zitten, met mijn koksmes tussen de tanden en begon naar de overkant te schuiven" [HC18].
(20041125)	6B3	De tekst "En nu iedereen de kombuis uit" luidt in het boek: "en nou motten jullie er ook uit" [HC20].
	6B5	"Ga je gang, jongens" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Ga maar op zoek naar de eerste stuurman. Stevens heet hij. Zeg maar, dat je van mij de machinekamer mag zien" [HC21].
	6B5	De tekst van Arie: "En wat is die machinerie achter u?" luidt in het boek: "[de kapitein] „Waar kijk jij zo naar?” Jan Prins had aandachtig staan turen naar iets achter de rug van de kapitein. „Naar die machinerie achter u,” antwoordde Jan Prins." [HC21]
(20041126)	7A1	De timing is verkeerd. De scene komt na 8A1: "Tja, dat vak moet je ook kennen!".
	7A1	Op de uniformmouw van de kapitein is geen cirkel getekend (zoals op de andere plaatjes). Deze fout is in het stripboek hersteld.
	7A1	De tekst "De scheepstelegraaf" is een tekst van Arie [HC25].
	7A1	De tekst "zien ze dat daar ook" luidt in het boek: "ratelt er in de machinekamer beneden een schel" [HC25].
	7A1	De tekst "zet de machinist de machines om" luidt in het boek: "schakelt [de machinist] zijn machine om" [[HC25].
	7A2	De tekst "Op een schip als dit gaat alles elektrisch" luidt in het boek: "Maar bij ons gebeurt dat electrisch" [HC22].
(20041127)	7B2	De tekst "Maar...?" komt in het boek niet voor.
(20041129)	8A1	De tekst "Ga nu maar op zoek naar de eerste stuurman. Stevens heet hij. Die laat je de machine kamer wel zien" luidt in het boek: "Zoek de eerste stuurman op en vraag hem naar de machinekamer" [HC25 - zie ook HC21].
	8A2	De tekst "Stevens?" komt in het boek niet voor.
	8A2	De tekst "Eh... eerste deur links en..." komt in het boek niet voor.
	8A4	De tekst "Een half uur later" luidt in het boek: "Na een kwartier" [HC27].
	8A4	De tekst "Eh... gang af, tweeede gang rechts, trap op" komt in het boek niet voor.
	8A4	De tekst "Maar je bent er. Nog een keer voor de zekerheid alledrie en dan kunnen jullie gaan wat mij betreft" komt in het boek niet voor.
(20041130)	8B1	De tekst "Gang af, tweede gang rechts" komt in het boek niet voor.
	8B2	De tekst "Trap op.. en dan" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "...renden ten laatste een trap op, gingen de deur door boven aan de trap" [HC29].
	8B5	De tekst "Maar ik kom hier weer op het dek uit" is een tekst van Jan [HC30].
	8B6	De tekst "Dat is Stevens" komt in het boek niet voor.
(20041201)	9A1	De tekst "Kom maar mee, jongens" komt in het boek niet voor.
	9A2	In het boek kijken de jongens naar de machines beneden hen [HC31].
	9A2	De tekst "Ik wist niet, dat die machines zo groot waren" luidt in het boek: "ik wist niet, dat die motoren zó groot waren" [HC31].
	9A3	De scheepstelegraaf is in het boek een witte plaat [HC31].
	9A4	De chef-machinist draagt in het boek een uniform [HC31].
(20041202)	9B1	De stuurman speelt geen rol meer in de machinekamer-scene: "De stuurman ging naar dek" [HC31].
	9B2	Arie holt niet zelf weg, maar wordt door Jan en Bob de ladders opgehesen [HC35].
	9B3	De tekst "...is zeeziek" komt in het boek niet voor.
(20041203)	10A1	De kok komt, alleen, in de hut op de avond van de eerste dag. Dan maakt hij zijn opmerkingen over erwtensoep met spek (geen dialoog vermeld in het boek) en over de draaimolen. De kapitein, eerste stuurman en scheepsdokter komen pas twee dagen later, 'de middag van de tweede stormdag'. De kok is dan niet aanwezig [HC38].
	10A1	"En hoe staan de zaken hier" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Hij vroeg hoe het er mee ging" [HC38].
	10A1	De tekst "Prima, kaptein. Ik vraag ze net of .." komt in het boek niet voor.
	10A1	"...ze soms zin hebben in erwtensoep" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "...om te vragen of ze soms nog zin hadden in erwtensoep met spek" [HC38].
	10A4	De tekst "...ben je bijna beter" luidt in het boek: "...begint het goed met je te gaan. Dat is het laatste stadium vóór de beterschap" [HC39].
	10A4	De tekst "Het is niet netjes om met een lijk te wedden" is een tekst van de eerste stuurman [HC39].
	10A5	De tekst "Goed, waar waren we? O, ja,..." komt in het boek niet voor.
(20041204)	10B1	"Hee! Maar...?" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Toen Bob ’s morgens in alle vroegte wakker werd, voelde hij zich heel wat beter" [HC39].
	10B3	De tekst "Ik ga boven wat eten" luidt in het boek: "Ik ga naar boven" [HC40].
	10B4	"Heh! Heh! Heh! Nog even en ..." is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Zij stonden met belangstelling af te wachten, of Bob opnieuw niet lekker zou worden..." [HC40].
	10B5	De tekst "Ziezo! Dat heeft gesmaakt. En nu heren, kan ik me ergens nuttig mee maken?" komt in het boek niet voor.
(20041206)	11A1	De tekst "Blij dat jullie er weer bovenop zijn, jongens" komt in het boek niet voor.
	11A1	De tekst "En of, kapitein!" komt in het boek niet voor.
	11A3	"Zo bijgelovig als die zeelui zijn..." is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Zeelieden zijn bijna allen bijgelovig en toen de kapitein dat zei, over de voorspoedige vaart, keek de eerste stuurman snel om zich heen en klopte met zijn knokkels op een ongeverfd plankje van een pruimenkist, waar nog met grote letters op stond: „California”" [HC43].
	11A4	De tekst "Ik zou maar niet zo lachen als ik jullie was" komt in het boek niet voor.
	11A4	De tekst "Er komt boos weer" luidt in het boek: "Het wordt boos weer" [HC44].
(20041207)	11B1	De vraag "Waar zie je dat nou aan?" luidt in het boek: "Waar zien jullie nou aan, dat er slecht weer komt?" en wordt door Arie niet aan de kok gesteld, maar aan twee matrozen [HC44].
	11B3	"Het is net alsof er onheil in de lucht hangt" is een tekst van Jan [HC44].
	11B3	"Dit [Dat] is natuurlijk de beroemde stilte voor de storm" is een tekst van Bob [HC44].
(20041208)	12A1	"Daar komen de golven" is een tekst van Jan [HC45].
	12A1	De tekst "Klopt" komt in het boek niet voor.
	12A1	De tekst "Moet je zien wat een vaart die wind heeft" luidt in het boek: "Kijk 's, wat die wind een vaart heeft!" [HC45].
	12A2	"Daar komt ie! Hou je vast!" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Zij hingen met z’n drieën over de verschansing, hielden zich goed vast en zagen hoe de brede, witte streep, die over de hele breedte van de zee liep, snel naderbij kwam" [HC45].
	12A3	De tekst "De kapitein!" komt in het boek niet voor.
	12A3	"Aan mijn hakken! Ik wil die storm zien" is een tekst van Jan [HC46].
(20041209)	12B2	De tekst "Stelletje..." komt in het boek niet voor.
	12B2	De tekst "opscheppen" luidt in het boek: "op gaan scheppen" [HC49].
	12B2	"Kunnen we niet nog even aan dek kijken? Hoe het in het donker is?" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Bob Evers gooide een balletje op om uit te vissen of de kok niet over te halen zou zijn om hen tòch nog even aan dek te laten gaan" [HC49].
	12B3	De tekst "Ik zie je aankomen!" luidt in het boek: "Ik zal je aan zien komen!" [HC49].
	12B3	De tekst "Maar probeer het niet, of ik sla je met de pollepel buiten westen" luidt in het boek: "laat niemand van jullie het proberen om één voet aan dek te zetten en uit mijn ogen te verdwijnen! Ik sla je met een pollepel buiten Westen!" [HC49].
	12B3	De tekst "Je prakkie opeten en dan onder zeil, begrepen?" luidt in het boek: "Eet je prakkie op en hou je koest!" [HC49].
	12B4	"Als we morgen aan dek willen blijven, moeten we het handiger spelen. We kunnen ons toch zeker vasthouden. Wat jij, Arie?" is een tekst van Jan en luidt in het boek: "We moeten het morgen handiger inpikken, als we aan dek willen blijven" [HC50].
	12B4	De tekst "...zeker..." komt in het boek niet voor.
	12B5	De tekst "Krijg nou wat!" komt in het boek niet voor.
	12B5	De tekst "...anders..." komt in het boek niet voor.
	12B6	De timing klopt niet. De tekst in het boek luidt: "Maar twee minuten later sliepen Jan en Bob ook ... Zij werden alledrie wakker door een geweldige schok." [HC50]
(20041210)	13A5	De timing is verkeerd. Deze scene, en 13B1, komt na 13B2 [HC52-53].
(20041211)	13B1	De tekst "Makkelijk zat" luidt in het boek: "Makkelijk genoeg" [HC53].
	13B1	De tekst "Een ijzeren schip met een gat in de bodem zinkt onmiddellijk, maar een houten wrak blijft drijven" luidt in het boek: "Als een van ijzer gebouwd schip een gat krijgt, zinkt het naar de bodem. Maar er zijn ook houten schepen, die niet helemaal zinken en blijven ronddrijven" [HC53-54].
	13B1	De tekst "en omdat je die wrakken bijna niet ziet, zijn ze ontzaglijk gevaarlijk" is een tekst van Arie en luidt in het boek: "Je moet werkelijk vlakbij zo’n half gezonken wrak komen om het te kunnen zien. Daarom zijn die drijvende wrakken zo ontzaglijk gevaarlijk" [HC54].
	13B2	De tekst "...verder..." komt in het boek niet voor.
	13B3	De tekst "Zie je dat?" luidt in het boek: "Dácht ik het niet" [HC54].
	13B4	De tekst "Als ze maar opschieten" komt in het boek niet voor.
	13B5	De tekst "...kapitein..." komt in het boek niet voor.
(20041213)	14A2	"Negen...tien...elf...twaalf..." is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "De eerste stuurman kwam er bij en telde de koppen" [HC55].
(20041214)	14B1	"Tja, het was een mooie schuit, maar zo is het leven" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Arie haalde de schouders op. Hij vond het ook jammer van zijn vaders mooie schuit, maar ja ... zo ging het in het leven" [HC57].
	14B2	De tekst "Licht vooruit aan stuurboord!" is niet van de kok, maar van een matroos [HC59].
	14B3	De tekst "En toch is er licht, Stevens" komt in het boek niet voor.
(20041215)	15A1	"Naar stuurboord!" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "Op aanwijzing van de uitkijk stuurde hij de sloep twee streken stuurboord en gaf vol gas" [HC59].
	15A2	"Hoooooeeeheeeee!!" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "De matrozen schreeuwden" [HC59].
	15A2	De tekst "Het ís een schip!" komt in het boek niet voor.
	15A3	De tekst "Hoeraaa!" komt in het boek niet voor.
	15A3	De tekst "Maar..." komt in het boek niet voor.
	15A4	De tekst "...tegen de wind in" komt in het boek niet voor.
	15A5	De tekst "Dat is de enige manier om de boot precies helemaal stil te leggen" luidt in het boek: "En dan lig je net precies helemaal stil" [HC60].
(20041216)	15B2	De tekst "Kunnen we aan boord komen?" luidt in het boek: "Can we come aboard?" [HC61].
	15B5	De tekst "...jongens dan..." komt in het boek niet voor.
(20041217)	16A3	"Kom op! Ik zal je helpen" is een parafrase. De tekst in het boek luidt: "De stuurman ging naast Arie op de bank staan om hem te helpen of met hem samen over te klimmen" [HC63].
	16A3	De tekst "...dat alleen doen" luidt in het boek: "het alleen doen" [HC63].
	16A4	De tekst "...neerlaten" luidt in het boek: "laten zakken" [HC63].
	16A5	De tekst "Hij is er! Kunnen nu wij aan boord komen?" komt in het boek niet voor.
	16A6	De tekst "Maar..." komt in het boek niet voor.
(20041218)	16B1	De naam van het schip staat op de achtersteven in vette witte letters [HC60].
	16B1	De tekst "Ze gaan er zonder ons vandoor!" komt in het boek niet voor.
	16B2	De tekst "Maar... ze laten hen gewoon achter!" komt in het boek niet voor.